İçinde bulunduğumuz 2007 yılı UNESCO tarafından «Dünya Celaleddin-i Rumi yılı», Hz. Mevlana’mızın yılı olarak ilan edildi. Bu gerçekten ve Peygamberimizin: «Allah güzeldir ve güzeli sever» sözünden yola çıkarak, şunu ifade edeyim ki, birçok capcanlı inceliklere sadece Mevleviye’nin değerini içinde özümsemis ve kendini sanatın yüksek güzelliğinde hassaslastırmış bir sanatçı, sanatı vasıtasıyla ulaşabilir.

Mehmet Büyükçanga da eserlerini bu düzlemde gerçekleştirirken, özellikle de çok renkli oymacılık sanatında bu incelikleri açıkça göstermektedir.  Eserleri, kompozisyonların temel çizgilerini sentezleyerek sağlam olgusal bir yapının, aynı zamanda da Rûmî ‘nin diğer tüm Sufi Pir’lerinden daha kuvvetli bir şekilde ifade ettiği o güzel hassas değerlerin birer manifestosu niteliğindedir. Ve Mehmet Büyükçanga Rûmî ‘nin evrensel ruhunu resim sanatına aktarmasını bilen bir sanatçıdır.

Mehmet Büyükçanga’nin eserleri vasitasiyla “öz”ü anlıyoruz. Kendisi, İtalya’da sergilenmiş birçok eser reprodüksiyonları ile bu değerleri öğretmiş ve Türklerin çok kaliteli duyarlılıklarından çok uzakta ancak Rûmî ve Türkiye’nin yüksek temsilciliğini yaptığı evrensel değerleri bilen bir akla anlaşılır bir şekilde faydasına sunmayı bilmiş bir sanatçıdır.

Herhalukarda Mehmet Büyükçanga’nın eserlerinin yükselen tadı ve daha büyük kitlelere ulaşmasına gebe olan değeri, “ritm-ve-simetri”nin grafikteki anlamıdır. Ritm ve simetri, Sufi’lerin ruhsal gelişiminin yedinci senesinin ana temasını ve önceki yılların (ilk yıl ses, ikinci yıl ışık, vb.) taçlandırılmasıdır. Bu tema, Tanrı’yı tanımak için yükselen ve tekrar birinci yıldan başlayacak şekilde yapılan ve spiral halinde devam eden bir çalışmanın son basamağıdır. Mehmet Büyükçanga’nın eserlerindeki grafik boyut, hepsinde mevcut ve bağımsız kişisel anlamlarını elmaslaşlastıran bir tarzdadır. Bu tarzın özü, zengin ruhani deneyim, çok duyarlı ve aydınlanmış bir ruh ile verici bir kalbin birleşimiyle Türk sanatını yüzyıllar boyunca beslemiş ve kendinden vererek Avrupa’da Gotik Sanatı’nı ve İslam Sanatı’nda özgün ve bağımsız bir tarzı oluşturmuştur.

İşte, şunu tüm vicdanımla duyarak ifade ederim ki, Mehmet Büyükçanga’nın eserleri – güzelliği, bütünlüğü, ruhani ve etik anlamları ve sanatsal grafik hareketliliği ile – günümüz Türk Sanatı’nın evrensel değerler içerisindeki tam ve verimli bir temsilcisidir.

Prof. Dr. Gabriele Mandel Khân

Şeref Başkanı, Istituto di Storia dell’Arte all’Universtità IULM di Milano;