MEVLÂNA'DAN İZLER

Yrd. Doç. Mehmet BÜYÜKÇANGA *

1981 yılında Konya Devlet Güzel Sanatlar Galeri Müdürlüğüne, müdür olarak atandım. Mevlâna Tetkikler Enstitüsünün (bu günkü İl Halk Kütüphanesi) bir bölümünde benim müdürlüğüm, bir bölümünde İl Halk Kütüphanesi Müdürlüğü, bir bölümünde de Konya Turizm Derneği faaliyetlerini sürdürüyordu. O yıllarda Mevlâna’yı ana törenlerini Kültür Bakanlığının desteği ile Konya Turizm Derneği organize ediyor, kongreler düzenliyordu. Kültür Bakanlığının Konya’daki çalışanları olmamız hasebiyle bizler de kendimizi bu faaliyetlerin içinde buluyorduk.

1989 yılında tuval üzerine yağlıboya tekniğinde Selçuklu eserlerinden oluşan Mevlâna Türbesi, Alaaddin Camii ve Sıçalı Medrese’den oluşan kompozisyonuma “Gez Dünya’yı, Gör Konya’yı” adını verdim. Eserim Kültür ve Turizm Bakanlığınca satın alınarak Bakanlık kolleksiyonuna kazandırıldı.

Aynı yıl T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Güzel Sanatlar Genel Müdürlüğü T.C. Uyruklu amatör ve profesyonel sanatçılarının katılabileceği “Mevlâna Resim Yarışması” düzenledi. Yarışma her yıl yenilenerek dört defa yapıldı. Yarışmaların her birinde jüri üyesi ve sergi komiseri olarak bakanlıkça görevlendirildim.

2005 yılında tahta baskı tekniğinde hazırladığım “ Ne Olursan Ol Yine Gel” ile linolyum baskı tekniğinde hazırladığım “Semazenler”  konulu eserlerimin 2006 yılında merkezi İtalya’nın Torino kentinde bulunan İbni Sina Avrupa Araştırmaları Derneği Başkanlığınca organize edilen ve Torino Eyalet Valiliğince desteklenen  “Barış üzerinize olsun” konulu Uluslararası İslam Sanatları  Bienale katılma daveti aldım. Bu bienale İtalya, Tunus, Cezayir, Fas, Çin, Türkiye, İran, Irak, İsrail Lübnan  ülkeleri iştirak etti. Bienale dört eserle gittim. Bunların ikisi Mevlâna ile ilgili idi. 4-21 Mayıs 2006 tarihleri arasında yapılan bienal büyük ilgi gördüğünden, Torino Eyalet Valiliğinin isteği üzerine bir ay uzatıldı. İtalyan basını ve İtalya Devlet Televizyonu Rai’de yayınlandı. İlgi beni cesaretlendirdi. Teşvik etti. Bunun üzerine Mevlâna ile ilgili bir seri meydana getirmeye karar verdim. Serinin adına “Mevlâna’dan İzler” adını koydum” Mevlâna Celaleddin Rumi’nin 800. doğum yılına gelmesi seriye ayrı bir anlam kattı. 2006-2007 yılında, tahta ve linolyum baskı tekniği ile yaptığım özgün eserlerden oluşmuştur. Eserlerin büyük bir kısmı Kadir Büyükçanga’ya ait ebruların üzerine uygulanmıştır.

Linol Baskı : Baskı yapılacak resmin önceden taslağı hazırlanır. Taslakta siyah, beyaz ve gri lekeler tam belli olur. Taslak üzerine şeffaf bir kağıt konarak resim bu kağıda kopya edilir. Kopya edilen resim lnolyuma tersi olacak şekilde konur ve resim ile linolyum arasına kopya kağıdı konarak resim çizilir. Çizim işi bitince kalıp, oyma bıçakları ile oyulur. Oyma işi bittikten sonra matbaa mürekkebi düz bir yerde hazırlanır. Merdane ile inceltilmiş mürekkep yine merdane yadımı ile kalıbın üzerine verilir. Kalıp iyice mürekkeplendikten sonra basılacak yere alınır.  Baskı cilt işkencesi ile yapılabilir. Cilt işkencesi yoksa baskı bir ağaç kaşık veya ıstıkayla da ayrı yapılabilir. Linol baskı yüksek baskıdır.

Linelyum Baskı çalışmalar için tıklayınız >>>

Ağaç Baskı : Yüksek baskıdır. Baskıda kullanılacak tahta seçilir. Dokulu çam tahtaları tercih edilir. Tahta düzeltilir. Linol baskıda olduğu gibi önce taslak çizilir. Açık koyu gri lekeler ayarlandıkta sonra şeffaf bir kağıt konularak resim, kağıda kopya edilir. Resim ters çevrilir. Kopya kağıdı konarak tahtaya aktarılır. Oyma bıçakları ile oyularak kalıp hazırlanır. Kalıbın üzerine merdane ile mürekkep sürülür. Üzerine kağıt serilerek tahtta kaşıkla yuvarlak hareketler yapılarak baskı kağıdın üzerine sürülünce resim kalıptan kağıda geçmiş olur. Baskı tamamlanınca resmi kaldırıp kurumaya bırakılır.

Tarafımdan hazırlanan “Mevlâna’dan İzler” Mevlâna felsefesinin yer aldığı kompozisyonları “Mevlâna Müzesini ziyaret ederler, Semazenlerin Birbirine Selamı, Sema İzni, Sema Edenler, Selam Olsun, Sema Töreni, Gel, Ne Olursan Ol Yine Gel, Selamlaşma, Döne Döne, Mevlâna’ya Gidenler, Mevlâna’yı Ziyarete Gidenler, Mevlâna Müzesi” ve bunlar gibi konuları içermektedir. Bu seri Konya Büyükşehir Belediyesi Mevlana Kültür Merkezinde Nisan 2007 tarihinde sergilendi. Kültür ve Sanata destek olan ve sanatçının yanında yer alan Selçuklu Belediye’since katalog haline getirildi . Mevlâna’nın  Mesnevi’sine İtalyanca’ya çeviren Prof. Dr. Gabriel Mandel KHAN katalogda şahsım ve sanatım hakkında: “ İşte şunu tüm vicdanımla duyarak ifade ederim ki, Mehmet BÜYÜKÇANGA’nın eseleri güzelliği, bütünlüğü, ruhani ve etik anlamları ve sanatsal grafik hareketliliği ile günümüz Türk Sanatı’nın evrensel değerler içerisindeki tam ve verimli bir temsilcisidir.” demektedir.

Mevlâna’dan İzler sergisi şu anda İtalya’nın CATANİA Üniversitesinde sergilenmektedir.

* S.Ü. Eğitim Fakültesi Güzel Sanatlar Eğitimi Bölümü Resim-İş Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi